काठमाडौं । रेमिटेन्समा नेपाल थप निर्भर बन्दै गएको विश्व बैंकले सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदनले जनाएको छ । अर्थतन्त्रमा ठूलो हिस्सा रेमिटेन्सको रहेको मुलुकको सुचीमा नेपाल तेस्रो नम्बरमा उक्लिएको छ । यसअघि नेपाल छैठौं स्थानमा थियो ।
विश्वभरीका देशहरुमा अर्थतन्त्रमा रेमिटेन्सको हिस्सा ठूलो हुने सुचीमा नेपाल परेको छ । कुल कार्हस्थ उत्पादनमा रेमिटेन्सको गणना गरिँदैन तर कुल गार्हस्थ उत्पादनमध्ये २४.७ प्रतिशत बराबर रेमिटेन्सको आकार पुगिसकेको छ । प्रतिवेदनका अनुसार, भारतले सुचना प्रविधिको व्यापारबाट रेमिटेन्स भित्राइरहेको छ भने वंगलादेशले गार्मेन्ट निर्यात गरेर । नेपालले भने श्रम गर्ने युवा जनशक्ति निर्यात गरेर रेमिटेन्स भित्राएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
विश्व बैंकले चैत २८ गते सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदन अनुसार, कुल अर्थतन्त्रको ५२ प्रतिशत रेमिटेन्स भित्राउनेको अग्रसुचीमा ताजिकिस्तन रहेको छ । त्यसपछि किर्गिज रिपब्लिक रहेको छ । यो सुचीमा नेपाल तेस्रो रहेको छ । नेपाल बराबरनै हिस्सा मोल्डोभाको रहेको छ । नेपाल रेमिटेन्सबाट बस्तु तथा सेवा आयात गर्नेमा पहिलो नम्बरमा छ ।
महिना (रु अर्बमा) | शोधनान्तर बचत | रेमिटेन्स |
फागुन | 102.81 | 356.72 |
माघ | 95.78 | 311.91 |
पुस | 77.19 | 265.62 |
मंसिर | 68.02 | 221.18 |
कात्तिक | 64.44 | 178.89 |
असोज | 52.74 | 135.03 |
भदौ | 33 | 88.04 |
साउन | 16.09 | 41.87 |
गत बर्ष | 68.94 | 434.58 |
रकमका हिसावले भने सबैभन्दा वढी रेमिटेन्स भित्राउने मुलुकमा भारत रहेको छ । भारतले ७० अर्ब अमेरिकी डलर बराबरको रेमिटेन्स भित्राएको छ । यसपछि चीनले ६० अर्ब डलर र पिलिपिन्सले २५ अर्ब डलर रेमिटेन्स भित्राएको छ ।
रेमिटेन्सकै कारण नेपालको शोधनान्तर अवस्था सवल बनेको विश्व बैंकको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । प्रतिवेदनमा रेमिटेन्सको उच्च बृद्धिका कारण नेपालको बैंकिङ प्रणालीमा अत्याधिक तरलता प्रवाह भइरहेको उल्लेख छ ।
तर देशको आन्तरिक विकासमा भने यसले खासै उत्पादनमूलक कार्य गर्न नसकेको पनि प्रतिवेदनमा औंल्याइएको छ । रेमिटेन्सका कारण बैंक प्रणालीमा अत्याधिक तरलता प्रवाह भएर रियलस्टेट र सेयर बजार अस्थिर रहेको पनि प्रतिवेदनमा छ । यही कारण बैंकहरु अझै खराव कर्जाको मारमा परेका छन् ।
तर देशको आन्तरिक विकासमा भने यसले खासै उत्पादनमूलक कार्य गर्न नसकेको पनि प्रतिवेदनमा औंल्याइएको छ । रेमिटेन्सका कारण बैंक प्रणालीमा अत्याधिक तरलता प्रवाह भएर रियलस्टेट र सेयर बजार अस्थिर रहेको पनि प्रतिवेदनमा छ । यही कारण बैंकहरु अझै खराव कर्जाको मारमा परेका छन् ।