काठमाडौ । लामो खडेरीले उत्पादन घटेपछि यो वर्ष फलफूल निकै महँगिएको छ । नेपालकै विभिन्न स्थान र भारतबाट राजधानी आउने आँप, मेवा, मौसम, केरा, भुइँकटहर र स्याउको भाउ निकै बढेको हो । फलफूलको भाउ न्युनतम २० प्रतिसत बढेको व्यापारीहरुले बताएका छन् ।
सामान्यत वर्षायाम लागेपछि फलफूलको भाउ सस्तो हुने गर्छ । तर यो वर्ष पानी नपर्दा भाउ अझै बढ्दै गएको छ । पानी परेपछि ग्राहक नआउने र व्यापारीले पनि थोक पसलबाट सामान उठाउँदैनन् ।
अहिले आँप पाक्ने सिजन भएपनि तराईका जिल्ला र भारतमा कम फल्दा महँगो भएको बल्खुस्थित थोक फलफूल विक्रेता बताउँछन् । भारतमा कम उत्पादन हुँदा पनि यहाँको भाउमा असर पर्छ । फलफूलहरुको राजा भनेर चिनिने आँपको मूल्य गत वर्षको तुलनामा यो वर्ष न्युनतम २० प्रतिशत बढेको व्यवसायी बताउँछन् ।
किसानले नै निरन्तरको सुख्खाका कारण फलफूल उत्पादनमा ह्रास आएको भन्दै मूल्य बढाएका छन् । 'हामीले मात्रै बढाएर मूल्य बढ्ने हैन किसानले नै भाउ बढाएर व्यपारीलाई बेचेपछि मूल्य त बढ्ने नै भयो',बल्खुमा फलफूलको थोक व्यापार गर्दै आएका विष्णु तिमल्सेना भन्छन्, 'खडेरी, असिनाले गर्दा आँपको उत्पादन कम भएको छ ।'
आँपको पकेट क्षेत्र मानिएको नेपालको सर्लाही, मोरङ, सप्तरी, कैलालीलगायतका जिल्लामा उत्पादन कम हुँदा महँगो भएको रामवी फ्रुट सेन्टरका सञ्चालक तिमल्सेनाले बताए ।
गत वर्ष यो सिजनमा ४० देखि ४५ रुपैयाँ प्रतिकिलो पाइने मालदह आँप यो वर्ष ७५ रुपैयाँ पुगेको छ । उनले भने, ‘उत्पादन कम भयो, त्यसैले फलफूल महँगो भएको छ ।’ उनका अनुसार नेपालमा मालदह आँप सबै भन्दा महँगो भएको छ । भारतबाट मालदह आउनथालेपछि भने भाउ घट्ने उनी बताउँछन् ।
यसैगरी दशहरी, कलकत्तीय, कृष्णभोगलगायत स्थानीय आँप पनि यो वर्ष महँगो भएको छ । गत वर्ष बढीमा ५० रुपैयाँ प्रतिकिलो परेको दशहरी आँप यो वर्ष ६० रुपैयाँ पुगिसकेको छ ।
युवी फ्रुट सेन्टर बल्खुका सञ्चालक विदुर गौतमका अनुसार अब आँपको सिजन पनि सकिँदै गएकोले पनि भाउ आकासिएको हो । उनका अनुसार आँपको स्वभाव एक वर्ष फल्ने र एक वर्ष नफल्ने हुन्छ । यसले गर्दा पनि भाउमा हरेका वर्ष तलमाथि भइरहन्छ । उनी भन्छन्, 'गएको वर्ष धेरै फलेको थियो यो वर्ष कम फलेको छ । आँप एक वर्ष धेरै फल्छ, एक वर्ष कम । माग र आपूर्तिको नियम अनुसार कम उत्पादन र बढी माग भयो भने त्यसै मूल्य बढ्छ ।'
आँप मात्रै होइन अन्य फलफूलको भाउ पनि गत वर्षको तुलनामा बढेको छ । भारतबाट आयतित अनारको भाउ प्रतिकिलो एक सय ५० रुपैयाँमा बिक्री भइरहेको छ । यो मूल्य बल्खुस्थित फलफूल बजारमा कारोबार भइरहेको थोक मूल्य हो।

…
भारतबाट आयतित अनारको भाउ प्रतिकिलो एक सय ५० रुपैयाँमा बिक्री भइरहेको छ । यो मूल्य बल्खुस्थित फलफूल बजारमा कारोबार भइरहेको थोक मूल्य हो।
…

भर्खरै सिजन सकिएकोले स्याउ सबैभन्दा महँगो भएको छ । खुद्रा किन्दा दुई सय रुपैयाँ पर्ने स्याउको थोक मूल्य एक सय ६० रुपैयाँ छ । गौतम भन्छन्, 'स्याउको सिजन सकिन लाग्यो। अब महँगो हुँदै जान्छ ।' उनका अनुसार स्याउको खुद्रा मूल्य तीन सय ५० रुपैयाँसम्म पुग्छ । भदौमा नेपाली स्याउ भित्रिएपछि भने भाउ घट्ने व्यवसायी बताउँछन् । अहिले भारत र चीनबाट ल्याइएको स्याउ बिक्री भइरहेको छ ।
यसैगरी केराको मूल्य पनि गत वर्षको तुलनामा बढेको छ । असिना, गर्मी र लामो खडेरीले उत्पादन कम भएपछि मूल्य बढेको  बल्खुमा केराको थोक बिक्री गर्दै आएका सन्ततुलसीदास फ्रुट सेन्टरका शम्भुकुमार साह बताउँछन् ।
मोरङ र चितवनमा केरा धेरै फल्छ । गत चैतमा मोरङमा असिनाले केराबालीमा धेरै क्षति पुर्‍याएको थियो । भारत उत्पादित केराले नेपालको करिव ५० प्रतिशत बजारहिस्सा ओगटेको छ ।
यसैगरी किसानले मिलेर केराको भाउ राखेकोले पनि महँगो भएको उनी बताउँछन् । उनी भन्छन्, 'चितवनका किसान मिलेर काँचो एक घरी केराको भाउ नै साढे तीन रुपैयाँ पुर्‍याएका छन् । गएको वर्ष किसानले दुई रुपैयाँमा बेचेका थिए ।' उनका अनुसार बल्खुको थोक बजारमा केरा प्रतिकोसा ६ रुपैयाँसम्म पर्छ । यही केरा उपभोक्ताले आठ रुपैयाँ प्रतिकोसा किन्नुपर्छ ।
साउनसम्म केरा महँगो हुने र भदौपछि सस्तो हुने साह बताउँछन् । असार साउनमा केराको खपत बढी हुने र उत्पादन कम हुने भएकोले भाउ बढ्ने उनको अनुभव छ । भदौमा केराको उत्पादन बढ्ने र माग कम हुने भएकोले भाउ घट्ने उनी सुनाउँछन् ।
यस्तै भुइँकटरहो भाउ पनि आकासिएको छ। गत महिनासम्म प्रतिगोटा ४० देखि ५० रुपैयाँमा बिक्री भएको भुइँकटहर अहिले ८० देखि ९० रुपैयाँसम्म पुगेको छ ।
यस्तै मौसमको भाउ पनि आकासिएको छ। भारतबाट आउने मौसमको सिजन भर्खर सुरु भएकोले महँगो भएको श्रेष्ठ फ्रुट ट्रेडरुसका सञ्चालक मानकाजी श्रेष्ठ बताउँछन् ।
बल्खु थोक बजारमा ठूलो मौसमको प्रतिकिलो ९५ पर्छ भने सानोको ६५ रुपैयाँ पर्छ । तर खुद्रा पसलेले ठूलो एक सय २० र सानो ९० रुपैयाँ प्रतिकिलोमा बेच्दै आएका छन् ।
विषादी हालेर फलफूल पकाउनेलाई कारबाही
नेपाल फलफूल थोक व्यवसायीले फलफूल चाँडै पकाउन विषादी प्रयोग गरेको पाइएमा कारबाही गर्ने जनाएको छ । बजारमा चाँडै पकाउन विषादी हालिन्छ भन्ने हल्ला फैलिएपछि संघले यस्तो निर्णय गरेको हो । मेवा, केरा, अंगुर लगायतका पकाउनुपर्ने फलफूलमा विषादी हालेर पकाउन मिल्छ ।
संघका अध्यक्ष अम्मर बानियाँका अनुसार यसरी विषादी प्रयोग गरेको पाइए व्यवसायीलाई कारबाही गरिन्छ र विषादीयुक्त फलफूल जफत गरिन्छ । उनले भने, 'कुनै पनि फलफूललाई विषादी हालेर गभाउनै पर्दैन, आफैँ पक्छन् । मान्छेको स्वास्थ्यमा गम्भीर असर गर्ने खालको विष प्रयोग गरेको पाइए कारबाही हुन्छ ।'